Historia

W XIX wieku Prusy odnoszą porażki w starciach z Francją, a po czasie znajdują się pod ich panowaniem. Król Prus, Fryderyk Wilhelm decyduje się na podjęcie stanowczych kroków – rozpoczyna nowelizację państwa. Władca pragnie stworzyć potężną machinę bojową, którą stanowić będzie naród. Postanawia zatem masowo kształcić przyszłych żołnierzy i urzędników. Delegalizuje dotychczasowe szkoły niepubliczne, a wszystkie inne obejmuje nadzorem państwa. Wprowadza obowiązek szkolny. Od tej pory, na potrzeby władzy, produkowani są obywatele, których mózg jest odpowiednio formowany oraz kształtowany, aby następnie móc nimi manipulować i wykorzystywać w służbie królowi. 

Aby zapobiec indywidualnemu myśleniu uczniów, wprowadzono obowiązkowy zestaw lektur. Rytm dnia wyznaczały 45-minutowe odcinki lekcyjne.  Powstała hierarchia, według której nauczyciel był swego rodzaju „przywódcą”, zaś uczniowie winni byli znać swoje miejsce w szeregu i nie wychylać się poza określone ramy. 

Wiedza, którą im dostarczano, była odpowiednio zbilansowana. Miała jedynie umożliwić im wykonywanie przyszłych obowiązków, a jednocześnie zapobiegać poszerzaniu horyzontów. 

Niedługo po wprowadzeniu tego rozwiązania w Prusach, dotarło ono do innych państw świata i zostało przez nie przejęte. Po dziś dzień system nauczania niewiele się zmienił. Od 200 lat tkwimy w formie mającej kształcić masy, które pozbawiane indywidualizmu, w całości podporządkowują się państwu.

Sposoby nauki w szkole

System szkolnictwa przeszedł pojedyncze reformy. Nie został on jednak zmieniony u podstaw. 

Zajęcia prowadzone w formie wykładów, nie są dla człowieka naturalnym sposobem przyswajania wiedzy. Badania dowodzą, iż na słuchaniu jesteśmy w stanie skupić się około 15 minut. Tymczasem, najbardziej efektywnym sposobem nauki jest chłonięcie jej przy wykorzystaniu wszystkich naszych zmysłów oraz naturalne rozbudzenie ciekawości człowieka.

Podstawa programowa narzuca uczniom określony zakres tematów, których mają się nauczyć. Tymczasem, zasady neurodydaktyki (zasady nauki zgodnej z preferencjami ludzkiego mózgu) wskazują, że kluczową rolę w przyswajaniu wiedzy ma dobrowolność i chęć zdobywania jej. 

W szkole obowiązuje system „nagród i kar”, który ma motywować ucznia do nauki. Jest to tak zwany system oceniania. To kolejny absurd, całkowicie niezgodny z naturą człowieka. Jak twierdzą naukowcy, motywacja oraz presja wywierana z zewnątrz (oceny), odbiera tą wewnętrzną. Dodatkowo, wzmaga współzawodnictwo między uczniami, uniemożliwiając działanie jako grupa. 

Ponadto, okazuje się, że powodzenie procesu kształcenia oraz zdobywanie wiedzy, jest ściśle uzależnione od warunków panujących w miejscu pobierania nauk. Bezpieczne oraz wspierające otoczenie to warunek konieczny. Zastanówmy się więc, jak ta sytuacja wygląda w szkołach? To wspomniane wcześniej współzawodnictwo, epizody nękania, stresujące testy i odpowiedzi ustne…

Alternatywy?

Kiedy już zdajesz sobie sprawę z beznadziejności i irracjonalności sytuacji, bez obaw, czas na rozwiązania. Nie należą one do najłatwiejszych i nie są szlakami przetartymi przez większość, jednak jeżeli zainteresował cię przedstawiony temat, warto jeszcze poszerzyć swoją wiedzę. 

Szkoły społeczne

Mają charakter placówki niepublicznej. Zakładane są przez organizacje takie jak Społeczne Towarzystwo Oświatowe. Szkoły te szczególny nacisk kładą na kształtowanie ucznia jako osoby oraz jego umiejętności społecznych. Dużą rolę w kształceniu odgrywa rodzina, która współpracuje z administracją szkoły oraz uczniami.

Szkoły Montessori

Szczególną popularnością cieszą się przedszkola oraz szkoły podstawowe oparte na tym systemie. Placówki te stawiają na naukę poprzez samokształcenie. Dzieci same wybierają zajęcia, które chcą realizować, a podjęta nauka przebiega przy wsparciu i pomocy nauczyciela. 

Szkoły waldorfskie

Są uznawane za szkoły eksperymentalne. W takich placówkach, ważną rolę odgrywa sztuka oraz kreatywność. Naukę opóźnia się tutaj co najmniej do 1 klasy szkoły podstawowej, kiedy dziecko jest już w pełni na nią gotowe. 

Szkoły demokratyczne

Nastawione są na samokształcenie ucznia. W szkole demokratycznej tak samo ważną rolę pełni zarówno rodzic, uczeń, jak i nauczyciel, a wszelkie decyzje dotyczące zajęć podejmowane są wspólnie. 

Edukacja domowa

Uczniów obowiązuje typowa podstawa programowa, jednak uczą się oni w domu. Sposób w jaki przebiega kształcenie nie jest z góry narzucony. Rolę nauczycieli pełnią w tym przypadku rodzice. Formalnie, uczeń przypisany jest do konkretniej placówki oświatowej, w której co roku zdaje egzamin promujący go do „następnej klasy”.