Współczesne rolnictwo, nastawione przede wszystkim na wydajność i wysoką jakość plonów, bez nowoczesnych, odpowiednio dobranych nawozów nie może się obejść. Największe znaczenie dla prowadzenia upraw ma nawóz wapniowy oraz azotowy. W tym artykule opisujemy najważniejsze aspekty związane ich użyciem. Wyjaśniamy, jakie są ich rodzaje oraz kiedy stosować poszczególne typy. Podpowiadamy też, czym różni się nawóz dolistny od przedsiewnego i siewnego, a także na jakich etapach cyklu rozwojowego roślin należy ich użyć.

Nawozy wapniowe. Jakie rodzaje są dostępne na rynku?

Częstym problemem upraw rolniczych jest zbyt wysokie zakwaszenie gleby. W jego wyeliminowaniu bardzo ważną rolę odgrywa nawóz wapniowy, który zmienia odczyn gleby na obojętny lub lekko zasadowy. Dzięki temu rolnik może uniknąć problemów takich jak słabe plony czy zaburzenia cyklu rozwojowego roślin. Nawozy wapniowe nie są jednorodną grupą. Na rynku znajdziemy przede wszystkim ich trzy rodzaje, z których każdy ma nieco inną charakterystykę. Są to:

• nawozy wapniowo-tlenkowe: ich produkcja polega na wyprażaniu w wysokich temperaturach (sięgających 1000 stopni) kamienia wapiennego. W zależności od produktu, zawartość tlenku wapnia może wynosić od 60 do ponad 80 proc. Produkowane z myślą przede wszystkim o glebach ciężkich i średnich. Ze względu na szybkie i intensywne działanie umożliwiają szybką poprawę stosunków powietrzno-wodnych w gruncie, ale też mogą przyczynić się do jego przewapnowania. Przy ich stosowaniu należy więc zachować ostrożność i ściśle stosować się do wytycznych;

• nawozy wapniowo-węglanowe (dzielą się na wapniaki mielone oraz kredę). Cechują się łagodnym działaniem, dlatego tego typu nawóz wapniowy może być stosowany na glebach lekkich lub do wapnowania zachowawczego. Zawartość tlenku wapnia waha się w nich od 40 do ponad 50 proc. Szczególnie szybkim działaniem wyróżnia się kreda mająca dużą reaktywność;

• nawozy wapniowo-magnezowe: produkowane ze skał dolomitowych poprzez prażenie (produktem jest wtedy nawóz wapniowy tlenkowo-magnezowy) lub mielenie (otrzymuje się wówczas nawóz weglanowo-magnezowy). Ich zastosowanie ogranicza się przede wszystkim do gleb ubogich w magnez.

Nawóz wapniowy. W jakich postaciach występuje wapń?

Nawóz wapniowy nie dostarcza roślinom czystego, pierwiastkowego wapnia. Pierwiastek ten występuje w nich postaci różnych związków:

• dolomitu: pochodzi z naturalnych skał dolomitowych i jest solą MgCO3*CaCO3, zazwyczaj zawierającą domieszki takich pierwiastków jak kobalt, żelazo, cynk i nikiel;

• węglanu wapnia: otrzymywany z naturalnych skał wapiennych, może zawierać domieszki węglanu magnezu, piasku lub innych minerałów;

• tlenku wapnia: produkowany w procesie wypalania węglanu;

• siarczanu wapnia: częsty składnik nawozów wapniowych przeznaczonych do dokarmiania roślin z większym zapotrzebowaniem na siarkę – np. rzepaku.

Nawóz wapniowy – wolno i szybko działający

Nawóz wapniowy, ze względu na sposób oraz czas aplikacji może być przypisany do różnych grup. Chodzi między innymi o nawóz dolistny, przedsiewny, siewny i donasienny. Czym cechują się te rodzaje?

• nawóz przedsiewny: stosowany na etapie przygotowania gleby do wysiewu – podczas orki lub bronowania. Taki sposób aplikacji sprawia, że jego składniki dobrze wynikają w strukturę gleby;

• nawóz siewny: aplikowany w momencie wysiewu nasion;

• nawóz dolistny: stosowany na liście roślin w różnych momentach ich cyklu rozwojowego. Pozwala szybko zareagować na wystąpienie niedoborów poszczególnych składników i zapobiec związanym z nimi problemom;

• nawóz donasienny: przeznaczony do namaczania nasion w celu poprawienia warunków rozwoju roślin na wczesnym etapie.

Nawóz azotowy. Czemu należy go stosować?

Azot należy do pierwiastków, które w polskich glebach występują w zbyt małej ilości, by zaspokoić zapotrzebowanie roślin uprawnych. Dlatego, poza nawozami wapniowymi, konieczne zazwyczaj okazuje się nawożenie azotem. Umiejętne stosowanie nawozu azotowego przedłuża okres wegetacyjny, zapobiega problemom z ukorzenieniem i ogólnie wspiera rozwój roślin. Na rynku dostępnych jest kilka typów takich nawozów. Chodzi o:

• nawozy amonowe: cechują się dobrą rozpuszczalnością, ale wykazują też silne działanie zakwaszające. Z tego względu taki nawóz azotowy należy stosować w uprawach prowadzonych na glebach neutralnych lub zasadowych;

• nawozy saletrzane: ich największy atut to bogaty skład. Dzięki temu dostarczają roślinie różnych pierwiastków, bardziej kompleksowo wspierając jej rozwój. Do nawozów z tej grupy zaliczamy między innymi saletrę wapniową;

• nawozy saletrzano-amonowe (tzw. saletrzaki): stanowią połączenie obu wspomnianych wyżej typów nawozów azotowych. Łatwość stosowania oraz wielotorowe działanie sprawiają, że należą do najpopularniejszych produktów w rolnictwie;

• nawozy amidowe: blisko połowę (ok 46 proc.) ich składu stanowi czysty azot, co przekłada się bardzo wydajne dokarmienie rośliny. Pełną skuteczność wykazują jednak tylko na glebach lekkich i dość suchych, o niskim zakwaszeniu.